EKED NEDİR?…

 

EKED, Etiketle, Kilitle, Emniyete Al ve Dene kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır.

 

Bakım ve onarım süreçlerinde, iş sağlığı ve güvenliği kapsamında makine emniyeti yönetmeliklerinin gerekliliklerinin yerine getirilmesi gereklidir. EKED, bir makine veya ekipman üzerinde temizlik, bakım ve arıza hallerinde gerçekleştirilecek çalışmaya başlamadan önce tehlikeli enerjinin kontrol altına almak ve sıfır enerji durumuna getirmek için kullanılan en önemli yöntemdir.

Ekipman veya makinenin, enerji kaynağı arasındaki bağlantı, izolasyon noktasından en doğru şekilde kesildikten ve sıfır enerji koşulları oluşturulduktan sonra etiketlenmeli ve kilitlenmelidir. Ardından alanda kimsenin olmadığının kontrolü yapılarak emniyete alınmalı ve makina veya ekipmanın çalışıp çalışmadığı test edilerek denenmelidir.

Etiketleme Kilitleme Sistemleri ile İSG Uygulamaları Nasıl Yapılır?

Etiketleme Kilitleme Sistemleri (LOTO) ile İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) uygulamaları arasında güçlü bir ilişki vardır. LOTO sistemleri, İSG'nin kritik bir parçası olarak, iş yerinde çalışanların güvenliğini sağlamak ve kazaları önlemek amacıyla kullanılan bir prosedürdür. Bu ilişkinin bazı temel yönleri şunlardır:

1. Kazaları Önleme

  • İSG'nin Temel Amacı: İş Sağlığı ve Güvenliği uygulamalarının temel amacı, iş yerinde kazaların ve yaralanmaların önlenmesidir. LOTO sistemleri, enerji kaynaklarının izole edilmesi ve kontrol altına alınması yoluyla bu amaca doğrudan katkıda bulunur.
  • Enerji ile İlgili Risklerin Azaltılması: Makine veya ekipmanların beklenmedik bir şekilde çalışmasını engelleyerek, çalışanların ciddi kazalardan korunmasını sağlar. Bu da İSG uygulamalarının bir parçası olarak risk değerlendirmesi ve yönetimi ile doğrudan ilgilidir.

 

2. Yasal Uyumluluk

  • İSG Yönetmelikleri: Birçok ülkede, İSG yönetmelikleri kapsamında işverenlerin LOTO sistemlerini uygulamaları zorunlu tutulmuştur. Bu yönetmelikler, çalışanların güvenliğini sağlamak için enerji kontrol prosedürlerinin oluşturulmasını ve uygulanmasını gerektirir.
  • Denetim ve Uyumluluk: İSG denetimlerinde, LOTO prosedürlerinin uygulanıp uygulanmadığı kontrol edilir. Uygulanmaması durumunda işverenler yasal yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir.

 

3. Eğitim ve Farkındalık

  • İSG Eğitimi: İSG uygulamaları çerçevesinde, çalışanlara LOTO sistemlerinin nasıl kullanılacağına dair eğitim verilmesi zorunludur. Bu eğitimler, çalışanların tehlikeli durumlarda nasıl hareket etmeleri gerektiğini öğretir ve bu sayede iş kazalarının önüne geçer.
  • Farkındalık Artırma: LOTO prosedürlerinin İSG eğitimi ile entegre edilmesi, çalışanların enerji ile ilgili tehlikeler konusunda farkındalıklarını artırır ve güvenli çalışma alışkanlıklarını pekiştirir.

 

4. Proaktif Güvenlik Yönetimi

  • İSG'nin Proaktif Yaklaşımı: İSG uygulamaları genellikle tehlikeleri önceden tespit etmeyi ve bunları kontrol altına almayı amaçlayan proaktif bir yaklaşım benimser. LOTO sistemleri de bu proaktif yaklaşımın bir parçasıdır, çünkü enerji izolasyonu ile kazalar meydana gelmeden önce önlem alınır.
  • Tehlike Analizi: LOTO sistemleri, İSG kapsamında yapılan tehlike analizlerinin bir parçasıdır. Enerji kaynaklarının izole edilmesi, iş yerindeki tehlikelerin azaltılmasına yönelik bir strateji olarak değerlendirilir.

 

5. İş Yerinde Güvenli Çalışma Kültürü

  • Güvenlik Kültürü: LOTO sistemlerinin etkili bir şekilde uygulanması, iş yerinde güçlü bir güvenlik kültürü oluşturulmasına katkı sağlar. Bu kültür, İSG'nin temel hedeflerinden biridir ve çalışanların her gün güvenli bir şekilde çalışmasını teşvik eder.
  • Sorumluluk Bilinci: LOTO prosedürleri, çalışanların enerji kaynaklarını kontrol altında tutma sorumluluğunu üstlenmelerini sağlar. Bu, İSG uygulamaları ile uyumlu bir şekilde, herkesin güvenlik konusunda ortak bir bilinç geliştirmesine yardımcı olur.

 

6. İş Sürekliliği ve Verimlilik

  • İş Sürekliliği: İSG uygulamalarının bir parçası olarak, LOTO sistemleri iş kazalarını ve buna bağlı olarak iş kesintilerini azaltır. Bu da iş sürekliliğini sağlar ve üretim süreçlerinin kesintisiz devam etmesine olanak tanır.
  • Verimlilik Artışı: Güvenli bir çalışma ortamı, çalışanların verimliliğini artırır. LOTO sistemleri sayesinde tehlikeli durumlar minimize edilerek, çalışanların işlerine odaklanmaları sağlanır.

 

7. Denetim ve Raporlama

  • İSG Denetimleri: LOTO prosedürlerinin doğru şekilde uygulanması, İSG denetimlerinin önemli bir parçasıdır. İşverenler, bu prosedürlerin etkinliğini düzenli olarak denetlemeli ve gerekli raporlamayı yapmalıdır.
  • İyileştirme Fırsatları: İSG denetimleri sırasında LOTO sistemlerinde tespit edilen eksiklikler, iyileştirme fırsatları sunar ve güvenlik standartlarının sürekli olarak yükseltilmesine olanak tanır.

LOTO sistemleri, İSG uygulamalarının bir alt kümesi olarak, iş yerlerinde güvenliğin sağlanması ve kazaların önlenmesi için vazgeçilmezdir. Bu sistemler, enerji ile ilgili risklerin yönetilmesi ve çalışanların korunması için İSG'nin kritik bir bileşenidir.

 

Etiketleme Kilitleme Nerelerde Kullanılır?

Etiketleme Kilitleme Sistemleri (LOTO), çeşitli endüstriyel ve ticari alanlarda kullanılır. Bu sistemler, enerjiyle çalışan ekipmanların tehlikeli durumlar yaratma potansiyeline sahip olduğu her yerde kritik bir rol oynar. İşte LOTO sistemlerinin yaygın olarak kullanıldığı yerler:

1. Üretim ve İmalat Tesisleri

  • Montaj Hatları: Montaj hatlarında çalışan makinelerin beklenmedik şekilde çalışmasını önlemek için LOTO sistemleri kullanılır.
  • Pres ve Kesme Makineleri: Bu makinelerde enerji kaynağının kesilmesi hayati önem taşır, çünkü yanlışlıkla çalıştırılması ciddi yaralanmalara neden olabilir.
  • Otomasyon Sistemleri: Robotik ve otomatik üretim hatlarında bakım sırasında enerji kaynaklarının izole edilmesi gereklidir.

 

2. Enerji Santralleri

  • Elektrik Üretimi: Elektrik santrallerinde çalışanların yüksek voltajlı ekipmanlarla çalışırken güvenliğini sağlamak için kullanılır.
  • Termal ve Nükleer Santraller: Enerji santrallerinde türbinler, jeneratörler ve diğer kritik ekipmanlar için LOTO prosedürleri hayati önem taşır.

 

3. Petrol ve Gaz Endüstrisi

  • Rafineriler: Rafinerilerde bulunan pompalar, kompresörler ve diğer ekipmanlar üzerinde bakım yaparken LOTO kullanılır.
  • Petrol Rigs ve Platformları: Bu alanlarda, yüksek basınçlı ve yanıcı maddelerle çalışan ekipmanlar için LOTO sistemleri zorunludur.

 

4. Gıda İşleme Tesisleri

  • Konveyör Bantları: Gıda üretim hatlarındaki konveyör bantları ve paketleme makineleri üzerinde çalışırken enerji kaynaklarının izole edilmesi gereklidir.
  • Mikserler ve Öğütücüler: Bu ekipmanların bakım sırasında çalışmasını önlemek için LOTO sistemleri kullanılır.

 

5. Kimya ve İlaç Endüstrisi

  • Reaktörler ve Tanklar: Kimyasal reaktörler ve depolama tankları üzerinde bakım yapılırken, tehlikeli kimyasalların sızmasını önlemek için enerji kaynakları izole edilmelidir.
  • Pompa ve Kompresör Sistemleri: Bu sistemlerin izole edilmesi, çalışanların korunması için gereklidir.

 

6. Madencilik Endüstrisi

  • Kırıcılar ve Öğütücüler: Madencilikte kullanılan büyük makinelerin ve kırıcıların bakımı sırasında enerji kaynağının kapatılması önemlidir.
  • Taşıma Sistemleri: Madenlerde kullanılan konveyör ve taşıma sistemlerinde LOTO prosedürleri uygulanır.

 

7. Otomotiv Sanayi

  • Montaj ve Boyama Hatları: Otomobil montaj hatlarında ve boya işlemlerinde çalışan ekipmanlar için LOTO kullanılır.
  • Robotik Kollar: Otomatik üretim süreçlerinde yer alan robotik kolların bakım ve onarımında enerji kaynakları izole edilir.

 

8. Havacılık ve Uzay Endüstrisi

  • Montaj Hattı: Uçakların ve uzay araçlarının montajı sırasında kullanılan makinelerde LOTO prosedürleri uygulanır.
  • Test Sistemleri: Uçuş simülatörleri ve diğer test ekipmanlarının bakımında enerji izolasyonu sağlanır.

 

9. Su ve Atık Su Arıtma Tesisleri

  • Pompa İstasyonları: Su arıtma tesislerinde bulunan pompaların ve diğer ekipmanların bakımında LOTO sistemleri kullanılır.
  • Arıtma Üniteleri: Kimyasal arıtma ve filtrasyon ünitelerinde çalışanların güvenliği için enerji kaynakları izole edilmelidir.

 

10. Kağıt ve Selüloz Fabrikaları

  • Kesiciler ve Öğütücüler: Bu tesislerde, makinelerin beklenmedik şekilde çalışmasını önlemek için enerji kaynaklarının kapatılması gerekir.
  • Kağıt Üretim Makineleri: Kağıt üretiminde kullanılan büyük makinelerde bakım sırasında LOTO prosedürleri uygulanır.

LOTO sistemleri, yukarıda belirtilen sektörlerin yanı sıra, tehlikeli enerji kaynaklarıyla çalışan herhangi bir endüstride kullanılabilir. Amaç, enerji kaynaklarının kontrol altında tutulması ve bu sayede çalışanların güvenliğinin sağlanmasıdır.

 

Etiketleme Kilitleme Sisteminin Amacı Nedir?

  • Makine ve ekipmanların, beklenmedik bir şekilde enerji yüklenerek aniden çalışmasını engellemek,
  • Biriken enerjinin serbest kalarak çalışana zarar vermesini önlemek için kullanılan ve bu sebeplerden doğabilecek İş Kazalarını önlemk amacı ile kullanılmalıdır

 

Etiketler Ne işe Yarar?

  • Makine ve/veya ekipmanın enerjisinin ne amaçla kesildiğini
  • Bakım, onarım veya temizlik işleminin ne zaman başlayıp ne zaman biteceğini
  • Bakım, onarım veya temizlik işleminin kim/kimler tarafından gerçekleştirileceğini
  • Çalışma yapan ekip tarafından bizzat yukarıdaki bilgilerin yazıldığı özel etiketlerdir.

Etiketlerin üzerinde; "Dİkkat - Tehlike - Kullanmayın - Arızalı" gibi ibarelerle uyarılar yapılabilir

 

Kiltler Ne İşe Yarar?

Kilitler, etiketlemeyi yapan kişi/kişiler tarafından, enerji kaynağının kapalı konumda tutabilen ve devreye sokulmasını önleyen ekipmanlardır. Kilitlerin işletmede ikinci bir anahtarı olmamalıdır. Kilitler, sadece kilitlemeyi bizzat yapan kişi tarafından açılmalıdır. Kesinlikle anahtar bir başkasına devredilmemeli, teslim edilmemelidir.

 

Sıfır Enerji Nedir?

Makine veya ekipmanın potansiyel ve birikmiş enerji kaynaklarında tamamen izole edilmiş olması demektir.